Al-IMAM ASY-SYAUKANI

Al-IMAM ASY-SYAUKANI (1172-1250 H)
Selasa, 19 Desember 2006 - Pukul: 18:00 WIB

Beliau adalah al-Imam al-Qa­dhi Abu Ali Muhammad bin Ali bin Muhammad bin Abdullah asy-Syaukani, ash-Shan'ani Rohimahullah.

Beliau Rohimahullah dilahirkan pada te­ngah hari 28 Dzulqa'dah 1172 H di Hijratu Syaukan, Yaman.

Beliau tumbuh di bawah asuh­an ayahandanya dalam lingku­ngan yang penuh dengan ke­luhuran budi dan kesucian jiwa. Beliau belajar al-Qur'an di bawah asuhan beberapa guru dan mengkhatamkan di hadapan al-Faqih Hasan bin Abdullah al­-Habl dan beliau memperdalam kepa­da para masyayikh al-Qur'an di Shan'a. Kemudian beliau menghafal berbagai matan dalam ber­bagai disiplin ilmu, seperti: al-­Azhar oleh al- Imam al-Mahdi, Mukhtashar Faraidh oleh al-Us­haifiri, Malhatul Hariri, al-Kafi­yah asy-Syafiyah oleh Ibnul Ha­jib, at-Tahdzib oleh at-Tifazani, at-Talkhish fi Ulumil Balaghah oleh al-Qazwaini, al-Ghayah oleh Ibnul Imam, Manzhumah al-Jazari fil Qira'ah, Manzhumah al-Jazzar fil 'Arudh, Adabul Bahts wal Munazharah oleh al-Imam al-'Adhud.
Pada awal belajarnya beliau banyak menelaah kitab-kitab tarikh dan adab. Kemudian beliau menempuh perjalanan mencari riwayat hadits dengan sama' dan talaqqi kepada para masyayikh hadits hingga beliau mencapai derajat imamah dalam ilmu hadits. Beliau senantiasa menggeluti ilmu hingga ber­pisah dari dunia dan bertemu Rabbnya.

Guru-guru Beliau:
Di antara guru-guru beliau ial­ah:

1.    Ayahanda beliau yang kepadanya beliau belajar Syarah al-Azhar dan Syarah Mukhtashar al-Hariri.

2.    as-Sayyid al-Allamah Abdur­rahman bin Qasim al-Ma­daini, beliau belajar kepadan­ya Syarah al-Azhar.

3.    al-Allamah Ahmad bin Amir al-Hadai, beliau belajar ke­padanya Syarah al-Azhar.

4.    al-Allamah Ahmad bin Muhammad al- Harazi, beliau berguru kepadanya selama 13 tahun, mengambil ilmu fiqih, mengulang-ulang Syarah al-­Azhar dan hasyiyahnya, serta belajar bayan Ibnu Muzhaffar dan Syarah an-Nazhiri dan hasyiyahnya.

5.    as-Sayyid al-Allamah Isma'il bin Hasan, beliau belajar kepadanya al-Malhah dan Syarahnya.

6.    al-Allamah Abdullah bin Isma'il as-Sahmi, beliau bela­jar kepadanya Qawaidul I'rab dan Syarahnya serta Syarah al-Khubaishi 'alal Kafiyah dan Syarahnya.

7.    al-Allamah al-Qasim bin Yah­ya al-Khaulani, beliau belajar kepadanya Syarh as-Sayyid aI-Mufti 'alal Kafiyah, Syarah asy-Syafiyah li Luthfillah al-­Dhiyats, dan Syarah ar-Ridha 'alal Kafiyah.

8.    as-Sayyid al-Allamah Abdullah bin Husain, beliau belajar kepadanya Syarah al-Jami 'alal Kafiyah.

9.    al-Allamah Hasan bin Isma'il al-Maghribi, beliau bela­jar kepadanya Syarah asy­-Syamsiyyah oleh al-Quthb dan Syarah al-'Adhud 'alal Mukhtashar serta menden­garkan darinya Sunan Abu Dawud dan Ma'alimus Su­nan.

10.  as-Sayyid al-Imam Abdul Qadir bin Ahmad, beliau be­lajar kepadanya Syarah Jam'ul Jawami' lil Muhalli dan Bah­ruz Zakhkhar serta menden­garkan darinya Shahih Mus­lim, Sunan Tirmidzi, Sunan Nasai, Sunan Ibnu Majah, Muwaththa' Malik, dan Syifa' Qadhi 'Iyadh.

11.  al-Allamah Hadi bin Husain al-Qarani, beliau belajar ke­padanya Syarah al-Jazari­yyah.

12.  al-Allamah Abdurrahman bin Hasan al-Akwa', beliau belajar kepadanya Syifa' al-­Amir Husain.

13.  al-Allamah Ali bin Ibrahim bin Ahmad bin Amir, beliau mendengarkan darinya Sha­hih Bukhari dari awal hingga akhir.

Murid-murid Beliau
Di antara murid-murid be­liau ialah: kedua putra beliau yakni al-Allamah Ali bin Muhammad asy-Syaukani dan al-Qadhi Ahmad bin Muhammad asy-Syaukani, al-Allamah Hu­sain bin Muhasin as-Sab'i al-­Anshari al-Yamani, al- Allamah Muhammad bin Hasan asy-Sy­ajni adz-Dzammari, al-Allamah Abdul Haq bin Fadhl al-Hindi, asy-Syarif al-Imam Muhammad bin Nashir al-Hazimi, Ahmad bin Abdullah al-Amri, as-Sayyid Ahmad bin Ali, dan masih ban­yak lagi.

Kehidupan Ilmiah Beliau
Beliau belajar fiqih atas madz­hab al-Imam Zaid sampai menguasainya. Beliau menulis dan berfatwa sehingga menjadi pa­kar dalam madzhab tersebut. Kemudian beliau belajar ilmu hadits sehingga melampaui para ulama di zamannya. Kemudi­an beliau melepaskan diri dari ikatan taklid kepada madzhab Zaidiyyah dan mencapai tingkat ijtihad.

Beliau menulis kitab Hadai­qil Azhar al-Mutadaffiq 'ala Ha­daiqil Azhar. Dalam kitab terse­but beliau mengkritik beberapa permasalahan dalam kitab Ha­daiqil Azhar yang merupakan rujukan utama madzhab Zaidi­yyah dan meluruskan kesalahan-­kesalahan yang terdapat dalam kitab tersebut. Maka bergeraklah para muqallidin (orang yang selalu taklid, mengikuti pendapat orang lain tanpa berusaha men­cari ilmunya) membela kitab tersebut sehingga terjadi­lah perdebatan yang panjang.

Tidak henti-hentinya beliau mengingatkan umat dari taklid yang tercela dan mengajak umat agar ittiba' kepada dalil. Beliau menulis risalah dalam hal terse­but yang berjudul al-Qaulul Mu­fid fi Hukmi Taqlid.

Beliau menjabat Sebagai Qadhi negeri Yaman
Pada tahun 1209 H menin­ggallah Qadhi Yaman, Syaikh Yahya bin Shalih asy-Syajari as­-Sahuli. Maka Khalifah al-Man­shur meminta kepada al-Imam asy-Syaukani agar mengganti­kan Syaikh Yahya sebagai qadhi negeri Yaman.

Pada awalnya beliau menolak jabatan tersebut karena takut akan disibukkan dengan jabatan tersebut dari ilmu. Maka datan­glah para ulama Shan'a kepada beliau meminta agar beliau me­nerima jabatan tersebut, karena jabatan, tersebut adalah rujukan syar'i bagi para penduduk negeri Yaman yang dikhawatirkan akan diduduki oleh seseorang yang ti­dak amanah dalam agama dan keilmuannya. Akhirnya beliau menerima jabatan tersebut. Be­liau menjabat sebagai Qadhi Ya­man hingga beliau wafat pada masa pemerintahan tiga khali­fah: al-Manshur, al-Mutawak­kil, dan al-Mahdi. Ketika beliau menjabat sebagai qadhi maka keadilan ditegakkan, kezhali­man diberi pelajaran, penyuapan dijauhkan, fanatik buta dihilan­gkan, dan beliau selalu menga­jak umat kepada ittiba' terhadap Kitab dan Sunnah.

Wafatnya beliau
Al-Imam asy-Syaukani Rohimahullah wafat pada malam Rabu 27 Jumada Tsaniyyah 1250 H di Shana. Semoga Allah meridhai beliau dan menempatkan beliau dalam keluasan jannah-Nya.
Rujukan
Tarjamah al-Imam asy-Sy­aukani oleh Syaikh Husain bin Muhsin al-Anshari al-Yamani.